روش “مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف” به‌عنوان یکی از فناوری‌های نوین در حوزه تسلیح دیوارهای غیرسازه‌ای، با هدف افزایش مقاومت در برابر بارهای جانبی معرفی شد. این روش که با نام تجاری “وال مش” شناخته می‌شود، در ابتدا با استقبال مواجه شد، اما وجود نواقص در طراحی، اجرا، و استفاده از مصالح غیر استاندارد، چالش‌هایی را به همراه داشت.
در آذرماه 1402، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، به دلیل این مشکلات، اجرای وال مش را در دیوارهای پیرامونی تا زمان انتشار اسناد پشتیبان ممنوع اعلام کرد.
سرانجام، در شهریور 1403، نشریه‌ای با عنوان “دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی” منتشر شد که به‌طور جامع الزامات طراحی و اجرای این روش را مشخص کرده و گامی مهم در رفع ابهامات و استانداردسازی این فناوری محسوب می‌شود.
ضرورت انتشار نشریه و آیین نامه مستقل در ارتباط با وال مش
با توسعه فناوری‌های نوین در صنعت ساختمان، استفاده از روش‌های جدید برای تقویت و مهار دیوارهای غیرسازه‌ای به یکی از موضوعات مهم جامعه مهندسی تبدیل شده است. روش تسلیح دیوار با مش‌های الیاف شیشه‌ای که در جامعه مهندسی با نام تجاری “وال مش” شناخته شده است، در ابتدا از طریق پیوست ۶ استاندارد 2800 و ضابطه 819 معرفی گردید. هدف از این روش، بهبود پایداری دیوارهای غیرسازه‌ای در برابر بارهای جانبی مانند زلزله بود. بااین‌حال، نواقص و ابهامات موجود در این اسناد، از جمله نبود دستورالعمل‌های جامع طراحی و اجرای استاندارد، موجب شد این روش با چالش‌هایی در فرآیند اجرا و نظارت مواجه شود. برای مثال در بسیاری از موارد اجرای وال مش با مشکلاتی همچون استفاده از مصالح غیر استاندارد مانند مش‌های فایبرگلاس غیر قلیا و طراحی‌های غیر اصولی همراه بود. این نواقص نه‌تنها کیفیت اجرا را تحت تأثیر قرار داد، بلکه ایمنی دیوارهای غیرسازه‌ای، به‌ویژه دیوارهای پیرامونی، را نیز به خطر انداخت. ویرایش اول نشریه 714 تلاش کرد بخشی از این نواقص را اصلاح کند، اما همچنان نبود یک نشریه مستقل و جامع در این زمینه احساس می‌شد.
مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با درک این مشکلات، در آذر 1402 اجرای روش وال مش را در دیوارهای پیرامونی تا زمان انتشار اسناد پشتیبان ممنوع اعلام کرد. این اقدام نشان‌دهنده نیاز فوری به تدوین یک دستورالعمل جامع برای رفع ابهامات و استانداردسازی این روش نوین بود.
در نهایت و در پاسخ به این چالش ها، در شهریور 1403، نشریه‌ای با عنوان “دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی” منتشر شد. این دستورالعمل جامع به‌عنوان مرجعی رسمی، الزامات طراحی و اجرای روش تسلیح دیوار با مش الیاف را مشخص کرده و گامی مؤثر در استانداردسازی این فناوری محسوب می‌شود. انتشار چنین دستورالعملی ضروری بود تا از یک‌سو اعتماد مهندسان و کارفرمایان به روش وال مش بازگردد و از سوی دیگر، ایمنی و کیفیت اجرای این روش تضمین شود.
این مقاله به بررسی نقش این نشریه در رفع ابهامات پیشین و ایجاد بستری مطمئن برای طراحی و اجرای اصولی این روش نوین می‌پردازد.
وال مش در آیین نامه های ساختمانی: پیوست شش 2800، ضابطه 819، نشریه 714
قبل از معرفی “دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی”، ضروری است نگاهی به آیین‌نامه‌های داخلی که به ضوابط این روش اشاره دارند، بیندازیم. آیین‌نامه‌هایی همچون پیوست ۶ استاندارد 2800، ضابطه 819 و ویرایش اول نشریه 714، قدم‌های نخستین در آشنا کردن جامعه مهندسی با روش وال مش بودند. این اسناد، که مبنای طراحی و اجرای وال مش بر اساس سیستم تقویت‌شده با ماتریس کامپوزیتی FRCM است، به‌طور قابل‌توجهی به توسعه این فناوری کمک کردند. با این حال، به‌مانند هر ابتکار نوین، این آیین‌نامه‌ها نیز فاقد برخی جزئیات و استانداردهای جامع بودند که باعث بروز مشکلات اجرایی و سردرگمی در جامعه مهندسی شد. در این بخش، به بررسی این ضعف‌ها پرداخته و تأثیر آنها بر روند اجرای وال مش را مورد تحلیل قرار خواهیم داد.
روش وال مش که به‌عنوان یک فناوری نوین برای مسلح کردن دیوارها معرفی شده است، در پیوست ۶ استاندارد 2800 و ضابطه 819 به‌طور اولیه به جامعه مهندسی معرفی گردید. این اسناد به‌ویژه در زمینه طراحی وال مش، صرفاً به فرض یکطرفه بودن خمش دیوار در محاسبات اشاره کردند، اما از جزئیات اجرایی و نکات دقیق‌تر غافل ماندند. یکی از اشتباهات ترسیمی که در پیوست ۶ استاندارد 2800 و ضابطه 819 وجود داشت، استفاده از نبشی در کنار ستون‌ها بود و حتی در برخی پروژه‌ها منجر به بار مالی اضافی شد، چراکه استفاده از نبشی در این موقعیت‌ها ضروری نبود. ویرایش اول نشریه 714 این اشتباه را اصلاح کرد، اما همچنان چنین نواقصی باعث سردرگمی در پروژه‌ها و هزینه‌های اضافی گردید.
روش وال مش در پیوست ۶ استاندارد 2800 تحت عنوان “مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف” به‌عنوان یکی از روش‌های نوین تقویت دیوارها معرفی شد. با این حال، در ارتباط با طراحی وال مش، تنها به این نکته اشاره شده که در محاسبات، خمش دیوار به‌صورت یکطرفه فرض می‌شود، بدون پرداختن به جزئیات بیشتر. در زمینه دیتیل‌های اجرایی، در ابتدا اشتباهی ترسیمی وجود داشت که در کنار ستون‌ها از نبشی استفاده شده بود. این خطا در ضابطه 819 نیز تکرار شد، اما در ویرایش اول نشریه 714 اصلاح گردید. با این حال، همین اشتباه کوچک منجر به هزینه‌های اضافی در برخی پروژه‌ها شد، چرا که استفاده از نبشی در این بخش ضروری نبود.
در ضابطه 819، فواصل بین نوارهای وال مش و عرض نوار نیز مشخص شده بود که باعث بروز ابهاماتی در جامعه مهندسی، به‌ویژه برای کسانی که با طراحی و محاسبه وال مش آشنایی نداشتند، شد. در بسیاری از پروژه‌ها، بدون طراحی دقیق، فاصله نوارها 75 سانتیمتر و عرض نوار 25 سانتیمتر در نظر گرفته شد. این مسئله دو مشکل اساسی داشت: یا مصالح بیش از حد استفاده شد که هزینه اضافی به پروژه وارد آورد، یا مصالح کمتری به‌کار رفت که می‌تواند در مواقع وقوع زلزله تهدیدی برای پایداری دیوارها باشد.
هرچند در ضابطه 819 جداول راهنمای خوبی برای طراحی وال پست ارائه شده است، اما متأسفانه جداول مشابهی برای وال مش وجود ندارد. این نقطه ضعف به‌ویژه با توجه به استفاده روزافزون از وال مش به‌عنوان جایگزینی برای وال پست، اهمیت پیدا می‌کند.
در ویرایش اول نشریه 714، برخی از ابهامات طراحی و اجرای وال مش و نواقص موجود در پیوست ۶ استاندارد 2800 و ضابطه 819 اصلاح شد، اما همچنان برخی از خلأهای فنی باقی مانده‌اند. به‌عنوان مثال، زمانی که دسترسی به یک‌طرف دیوار وجود دارد، چگونه باید وال مش را اجرا کرد؟ آیا در این حالت اجرای وال مش ممنوع است یا باید از دیتیل‌های خاصی استفاده شود؟
یکی دیگر از مشکلات موجود در تمامی این نشریه‌ها، نحوه تشخیص مش الیاف استاندارد توسط مهندسین ناظر پروژه است. در بسیاری از پروژه‌ها، مشاهده شده که از مش‌های فایبرگلاس مقاوم به قلیا استفاده نشده است، که این امر می‌تواند بر کیفیت اجرای وال مش تأثیر منفی بگذارد.
با این حال، با انتشار نشریه “دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی”, نواقص مورد اشاره به حداقل ممکن رسیده است و راهکارهای اجرایی و طراحی به‌طور جامع‌تر و دقیق‌تری ارائه شده است.
معرفی دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی
دستورالعمل “طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی” که در شهریور 1403 توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی منتشر شد، به‌عنوان مرجعی جامع برای طراحی و اجرای روش وال مش برای تقویت دیوارهای بلوکی در برابر بارهای جانبی مانند زلزله معرفی گردید. هدف از این دستورالعمل، تدوین ضوابط و الزامات برای طراحی، اجرا و کنترل کیفیت انواع دیوارهای مصالح بنایی بلوکی تقویت شده با ملات سیمانی یا گچی مسلح شده با مش الیاف است. این دستورالعمل به‌ویژه بر استفاده از مش‌های الیاف شیشه‌ای تأکید دارد و به‌طور کامل الزامات طراحی و جزئیات اجرایی این روش را مشخص می‌کند.
طراحی، اجرا و کنترل کیفیت دیوارهای خارجی، دیوارهای داخلی، جانپناه‌ها و دیوارهای بالکن ساخته شده از مصالح بنایی بلوکی در صورت تسلیح با مش الیاف باید براساس ضوابط این دستورالعمل باشد. استفاده از هر نوع طراحی و جزئیات اجرایی دیگر که کاملاً در تطابق با ضوابط این دستورالعمل نباشد برای این سیستم مسلح‌سازی دیوارها ممنوع است. همچنین، آزمایشات کنترل کیفیت مش الیاف فقط براساس ضوابط این دستورالعمل مورد پذیرش میباشد و استفاده از مش الیاف فاقد گواهینامه فنی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برای مسلح‌سازی دیوارها نیز ممنوع است.
این دستورالعمل در چهار فصل اصلی تنظیم شده است:
- فصل اول: الزامات و ضوابط طراحی: در این فصل، هدف و دامنه کاربرد روش وال مش بیان شده و ضوابط کلی طراحی برای تسلیح دیوارهای بلوکی با مش الیاف شیشه توضیح داده شده است. همچنین، نحوه محاسبه و بررسی مقاومت دیوارها در برابر بارهای مختلف مورد توجه قرار می‌گیرد.
- فصل دوم: محاسبات طراحی دیوار: این بخش به محاسبات مورد نیاز برای طراحی وال مش اختصاص دارد. در آن، ابعاد و ضخامت نوار مش، فاصله بین نوارها و نحوه ارزیابی بارهای وارده بر دیوارهای مسلح شده به‌طور دقیق مشخص می‌شود.
- فصل سوم: جزئیات اجرایی دیوار: در این فصل، نحوه اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی تشریح شده است. این بخش شامل دستورالعمل‌های دقیق برای نصب مش الیاف، نحوه اجرای ملات و روش‌های اتصال آن به دیوار است.
- فصل چهارم: ضوابط مش الیافی برای مسلح کردن دیوار: در این بخش، مشخصات و ضوابط لازم برای انتخاب و استفاده از مش الیاف شیشه برای مسلح کردن دیوارهای بلوکی بررسی می‌شود. این ضوابط شامل انواع مش‌های الیاف شیشه‌ای مناسب و نحوه نصب آنها در پروژه‌های مختلف است.
این دستورالعمل با هدف رفع نواقص موجود در آیین‌نامه‌های پیشین و فراهم کردن یک رویکرد جامع و استاندارد برای اجرای وال مش منتشر شده است. انتشار این نشریه به مهندسان و ناظران پروژه کمک می‌کند تا با استفاده از رویکردی منسجم و استاندارد، روش‌های اجرایی دقیق و کارآمدتری را در پروژه‌های خود به‌کار گیرند.
دستورالعمل وال مش: الزامات و ضوابط طراحی
فصل اول دستورالعمل “طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی” با عنوان “الزامات و ضوابط طراحی” به ارائه ضوابط و اصول پایه‌ای برای طراحی دیوارهای مسلح شده با مش الیاف شیشه اختصاص دارد. در این فصل، به بررسی عواملی پرداخته می‌شود که در طراحی دیوارهای تقویت‌شده باید لحاظ گردند تا عملکرد ایمن و کارآمد آنها در برابر بارهای مختلف تضمین شود.
اولین مورد مورد توجه در این فصل، طول و ارتفاع آزاد دیوار مسلح شده است که باید بر اساس استانداردهای طراحی تعیین شود. همچنین، حداقل مشخصات الیاف و سطح پوشش مورد نیاز برای مش الیاف شیشه، به‌منظور تضمین استحکام و طول عمر دیوارها، به‌طور دقیق بیان شده است.
در ادامه، بررسی بارهای ثقلی وارد بر دیوار مانند وزن دیوار و اتصالات آن به دیگر اجزا، از جمله نماها و کابینت‌ها، مورد توجه قرار می‌گیرد. در این بخش، تأثیر بارهای ناشی از زلزله و محاسبه نیروی وارده به دیوار نیز تشریح می‌شود. علاوه بر این، تغییرمکان ناشی از زلزله و نحوه مهار دیوارها در برابر بارهای جانبی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
فصل اول به طراحی دیوارها برای بار باد وارده و ارزیابی دیوار در مقابل بارهای ضربه‌ای نیز اشاره دارد. همچنین، نحوه اعمال بارها و ترکیبات بارگذاری به‌طور دقیق و با در نظر گرفتن استانداردهای موجود در این فصل توضیح داده شده است.
این فصل با هدف ارائه یک چارچوب جامع برای طراحی دیوارهای مسلح شده با مش الیاف شیشه تدوین شده است و به مهندسان این امکان را می‌دهد که دیوارها را به‌طور مؤثر و ایمن برای شرایط مختلف بارگذاری طراحی کنند.
نشریه وال مش: محاسبه طراحی دیوار
فصل دوم دستورالعمل “طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی” با عنوان “محاسبات طراحی دیوارها” به شرح و توضیح ضوابط طراحی دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان با استفاده از روش تسلیح مش الیاف شیشه می‌پردازد. در این فصل، ضوابط فنی و طراحی برای تقویت دیوارها با استفاده از ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه به‌طور جامع و دقیق ارائه شده است، به‌طوری که مهندسان می‌توانند به‌راحتی از این دستورالعمل برای پروژه‌های خود استفاده کنند.
در این فصل، ابتدا به طراحی دیوارها پرداخته می‌شود که باید برای بارهای اینرسی ایجاد شده در دیوارها، در جهت عمود بر صفحه طراحی شوند. یکی از نکات مهم در طراحی دیوارهای تقویت شده با مش فایبرگلاس، این است که در حالت تسلیح دیوار با ملات مسلح شده، نیازی به توزیع بار عمود بر صفحه در دو راستا نخواهد بود. این به دلیل افزایش ظرفیت خمشی در راستای قائم دیوار است که باعث می‌شود نیازی به اجرای وال پست یا مهار دیوار در مجاورت ستون‌ها با بست یا نبشی نباشد. در این حالت، رفتار دیوار به‌صورت خمش یک‌جهته است.
ظرفیت خمشی دیوار در این روش با فرض اینکه کشش توسط الیاف و فشار توسط بلوک تحمل می‌شود، به‌صورت محافظه‌کارانه از روابط ارائه‌شده در این دستورالعمل قابل محاسبه است. این محاسبات به‌ویژه پس از انجام آزمون مقاومت قلیایی استاندارد برای الیاف، دقیق‌تر و معتبرتر خواهد بود. از آنجا که بارهای باد و زلزله به‌صورت رفت و برگشتی وارد می‌شوند، تسلیح دیوار با ملات مسلح شده با مش الیاف باید در دو سمت دیوار انجام شود تا عملکرد بهینه و ایمنی دیوار تأمین گردد.
در بخش دیگری از این فصل، جداول حداقل سطح مقطع قابل استفاده مش الیاف برای تسلیح دیوارهای داخلی و خارجی ارائه شده است. این جداول برای انواع مختلف دیوارها، از جمله دیوارهای با بلوک سیمانی، سفالی، AAC و سایر مصالح موجود طراحی شده‌اند. وجود چنین جداولی مراحل طراحی و محاسبه وال مش را بسیار ساده‌تر کرده است و به مهندسان کمک می‌کند تا به‌سرعت مشخصات مناسب برای دیوارهای مختلف را انتخاب کرده و به‌درستی محاسبه کنند. برای مثال برای یک دیوار فارغ از نوع مصالح و با ضخامت 15 سانتی متر و برای ارتفاع آزاد از روی کف سازی تا زیر تیر تا حداکثر 3 متر و ارتفاع دیوار از سطح زمین کمتر از 10 متر برای سرعتهای باد 90 کیلومتر بر ساعت و کمتر، درصد پوشش مش الیاف با مقاومت کششی 1200 نیوتن برابر 50درصد خواهد بود.
همچنین وال مش با شرایطی که در همین فصل ذکر شده است برای دیوارهای مجاور ساختمان موجود که تحت اثر بار باد قرار نميگیرد تا ساختمان 6 طبقه مجاز است.
این فصل از دستورالعمل با هدف تسهیل فرآیند طراحی و محاسبات دیوارهای مسلح شده با مش الیاف شیشه تدوین شده است. ارائه ضوابط دقیق و جداول راهنما در این بخش به مهندسان این امکان را می‌دهد که به‌طور مؤثر و استاندارد، دیوارهای خود را برای مقاومت در برابر بارهای مختلف طراحی کنند و از اجرای صحیح و ایمن این روش اطمینان حاصل نمایند.
آیین نامه وال مش: جزییات اجرای دیوار
فصل سوم دستورالعمل “طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی” با عنوان “جزئیات اجرای دیوارها”، به ارائه ضوابط و جزئیات اجرایی برای نحوه مسلح کردن انواع دیوارهای خارجی، داخلی، جانپناه‌ها و دیوارهای مشرف به ساختمان مجاور می‌پردازد. این فصل با تمرکز بر راهکارهای عملی، دستورالعمل‌هایی جامع برای اجرای صحیح و استاندارد تسلیح دیوارها ارائه می‌کند.
- مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف: در این بخش، به اصول کلی مسلح کردن دیوارها با استفاده از توری فایبرگلاس پرداخته شده است. این روش شامل نصب مش الیاف بر روی سطح دیوار و تثبیت آن با ملات مناسب است (پلاستر سیمانی و یا پلاستر گچی) تا مقاومت دیوار در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله افزایش یابد.
- تسلیح دیوارهای متعامد با مش الیاف: برای دیوارهای متعامد، هر دیوار به‌صورت جداگانه با مش الیاف مسلح می‌شود. در محل تقاطع این دیوارها، برای جلوگیری از ایجاد ترک در نازک‌کاری، از یک لایه مش الیاف به شکل “L” استفاده می‌شود. این مش در تقاطع دیوارها نصب شده و سپس نازک‌کاری بر روی آن اجرا می‌شود، که به کاهش ترک‌های احتمالی کمک می‌کند.
- اجرای نعل درگاه و نصب درب و پنجره: در این بخش، جزئیات مربوط به نصب درب و پنجره با استفاده از مش الیاف توضیح داده شده است. برای افزایش مقاومت در اطراف بازشوها، از مش الیاف به همراه ملات سیمانی در نمای بیرونی و اندود گچی در داخل ساختمان استفاده می‌شود. این روش باعث تقویت این نقاط حساس و کاهش خطر ترک‌خوردگی می‌شود.
- مهار جانپناه‌ها و بالکن‌ها با وال مش: برای جانپناه‌ها و دیوارهای بالکن، از نوارهای قائم مش الیاف استفاده می‌شود که با پلاستر سیمانی تثبیت می‌شوند. این روش پایداری دیوارهای جانپناه را تضمین کرده و آنها را در برابر نیروهای باد و زلزله مقاوم‌تر می‌کند.
- اجرای تسلیح در دیوارهای تمام پوشش: در صورت نیاز به پوشش کامل دیوار، مانند دیوارهایی با ارتفاع بلند یا شرایط خاص، مش‌های الیاف باید با همپوشانی حداقل 10 سانتیمتر بر روی هم قرار گیرند. این روش پوشش سرتاسری تضمین می‌کند که دیوار به‌طور یکنواخت تقویت شود و از ضعف‌های احتمالی جلوگیری می‌شود.
- اجرای دیوارهای مشرف به ساختمان مجاور: یکی از نکات برجسته این فصل، نحوه اجرای تسلیح در دیوارهای مشرف به ساختمان مجاور است، که در آیین‌نامه‌های پیشین کمتر به آن پرداخته شده بود. برای ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه، از مش الیاف به‌صورت یکطرفه استفاده می‌شود. در این حالت، دیوار باید به‌صورت تمام پوشش اجرا شود و با استفاده از نبشی یا ناودانی به ستون‌ها مهار شود. علاوه بر این، مش الیاف در فواصل یک‌متری در راستای قائم و افقی داخل ملات قرار داده شده و سپس به‌صورت ستاره‌ای بر روی دیوار پخش می‌شود. پیشنهاد می کنیم مقاله “اجرای وال مش در دیوار همسایه” را مطالعه کنید.
فصل سوم با ارائه این جزئیات اجرایی، به مهندسان و مجریان پروژه کمک می‌کند تا روش‌های استاندارد و کارآمدی برای تسلیح دیوارها به‌کار گیرند. این فصل، به‌ویژه در موضوعاتی که در آیین‌نامه‌های پیشین به آنها اشاره نشده بود، مانند دیوارهای مشرف به ساختمان‌های مجاور، راهنمایی‌های مفیدی ارائه کرده و مراحل اجرای وال مش را به‌طور دقیق مشخص کرده است.
دستورالعل وال مش: ضوابط مش الیاف برای مسلح کردن دیوار
یکی از چالش‌های اصلی روش وال مش، نبود ضوابط کافی برای تشخیص استاندارد بودن مش الیاف و پلاستر مورد استفاده در پروژه‌ها بود. این نقیصه یکی از دلایل اصلی اعلام ممنوعیت استفاده از این روش در آبان 1402 توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بود. استفاده از مصالح غیر استاندارد، به‌ویژه مش‌های الیاف فاقد مقاومت قلیایی، نه‌تنها کیفیت اجرا را کاهش می‌دهد، بلکه ایمنی سازه‌ها را نیز با خطرات جدی مواجه می‌سازد.
در پاسخ به این مسئله، فصل چهارم دستورالعمل “طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی” به‌طور ویژه به موضوع استانداردسازی مش الیاف و پلاستر پرداخته است. در این فصل، مشخصات فنی دقیق برای مش الیاف شیشه‌ای مورد استفاده در تسلیح دیوارها ارائه شده است. این مشخصات شامل الزامات مربوط به مقاومت قلیایی، استحکام کششی و دوام در شرایط محیطی مختلف است. همچنین، تأکید شده است که مش الیاف باید دارای گواهینامه فنی معتبر از مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی باشد.
اپلاستر باید دارای خواص مکانیکی و شیمیایی مشخصی باشد تا در تعامل با مش الیاف عملکرد مطلوبی ارائه دهد. به همین علت، در این فصل به استانداردهای پلاستر مورد استفاده در ترکیب با مش الیاف نیز پرداخته شده است.
با تدوین این ضوابط در فصل چهارم، گامی مهم برای رفع یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های روش وال مش برداشته شده است. این فصل به مهندسان و ناظران پروژه امکان می‌دهد تا با اطمینان از کیفیت مصالح، اجرای استاندارد و ایمن این روش را تضمین کنند و از مشکلات ناشی از استفاده از مصالح غیر استاندارد جلوگیری شود.
انتشار نشریه وال مش و رفع ممنوعیت اجرای این روش در سال 1403
روش وال مش به‌عنوان یکی از فناوری‌های نوین در پایدارسازی و مسلح‌سازی دیوارهای بنایی، در سال‌های گذشته به دلیل نبود ضوابط کافی برای طراحی، اجرا و کنترل کیفیت با چالش‌های متعددی مواجه شد. این کمبودها، به‌ویژه در زمینه تشخیص استاندارد بودن مش‌های الیاف و پلاستر مورد استفاده، منجر به بروز مشکلاتی در کیفیت اجرا و ایمنی سازه‌ها شد. علاوه بر این، اشتباهات طراحی ناشی از عدم تسلط برخی طراحان و ناظران نظام مهندسی بر روش محاسباتی این سیستم، باعث وقوع خطاهای فاحش در پروژه‌ها گردید.
این مشکلات و سوءاستفاده‌های متعدد از مصالح غیر استاندارد، در نهایت منجر به اعلام ممنوعیت استفاده از روش وال مش در آبان 1402 توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی شد. این تصمیم به‌منظور جلوگیری از گسترش مشکلات و تضمین ایمنی پروژه‌ها اتخاذ گردید.
با این حال، نیاز به ارائه یک مرجع جامع برای رفع این چالش‌ها و استانداردسازی این روش احساس می‌شد. در پاسخ به این نیاز، در شهریور 1403، دستورالعمل “طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی” منتشر شد. این دستورالعمل با ارائه ضوابط دقیق طراحی، روش‌های اجرایی استاندارد و ضوابط کنترل کیفیت، تمامی خلأهای موجود را برطرف کرد. از جمله بخش‌های برجسته این دستورالعمل، مشخصات استاندارد مش الیاف و پلاستر، جداول راهنمای طراحی و روش‌های اجرایی برای دیوارهای خاص مانند دیوارهای مشرف به ساختمان‌های مجاور است.
انتشار این دستورالعمل، نه‌تنها به رفع ممنوعیت استفاده از روش وال مش منجر شد، بلکه با ایجاد اعتماد در جامعه مهندسی، امکان استفاده از این روش نوین به‌صورت ایمن و استاندارد فراهم گردید. این اقدام گامی مهم در بهبود کیفیت اجرا و ارتقای سطح ایمنی در پروژه‌های ساختمانی محسوب می‌شود.
جمع‌بندی دستورالعمل “طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی”
دستورالعمل “طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی” که در شهریور 1403 منتشر شد، به‌عنوان مرجعی جامع و کاربردی، تمامی جنبه‌های طراحی، اجرا و کنترل کیفیت دیوارهای مسلح شده با مش الیاف شیشه را پوشش می‌دهد. این دستورالعمل با هدف رفع نواقص موجود در آیین‌نامه‌های پیشین و فراهم کردن چارچوبی استاندارد برای استفاده از این روش تدوین شده است.
در فصل اول، الزامات و ضوابط طراحی با تمرکز بر موضوعاتی مانند طول و ارتفاع آزاد دیوار، بارهای ثقلی و زلزله، تغییرمکان‌ها و نحوه مهار دیوارها ارائه شده است. این فصل به‌عنوان پایه‌ای برای طراحی ایمن و استاندارد دیوارهای مسلح شده عمل می‌کند.
فصل دوم به محاسبات طراحی دیوارها می‌پردازد و با ارائه جداول راهنما برای انواع دیوارهای داخلی و خارجی، فرآیند طراحی را ساده و شفاف کرده است. این فصل اصولی مانند خمش یک‌جهته دیوار، ظرفیت خمشی و نحوه محاسبه مقاومت مصالح را تشریح می‌کند.
در فصل سوم، جزئیات اجرایی دیوارها شامل روش‌های تسلیح دیوارهای متعامد، جانپناه‌ها، دیوارهای تمام پوشش و مشرف به ساختمان‌های مجاور بررسی شده است. این فصل با ارائه راهکارهای اجرایی دقیق، چالش‌های موجود در فرآیند اجرا را برطرف می‌کند.
فصل چهارم، ضوابط مش الیاف و پلاستر استاندارد را مشخص کرده و به موضوع تشخیص مصالح استاندارد پرداخته است. این بخش یکی از نقاط قوت دستورالعمل است که به رفع مشکلات ناشی از استفاده از مصالح غیر استاندارد کمک شایانی می‌کند.
این دستورالعمل با ارائه ضوابط جامع و دقیق، گامی مؤثر در استانداردسازی و بهینه‌سازی روش وال مش برداشته است. انتشار این مرجع، نه‌تنها اعتماد مهندسان و مجریان را افزایش می‌دهد، بلکه ایمنی و کیفیت سازه‌ها را نیز تضمین می‌کند.
